Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Akdeniz’de farklı pek çok kültüre ev sahipliği yapmış, zengin mutfağıyla gastronomi turizmi yapılan bölgelerden bir tanesidir. Kıbrıs; Roma İmparatorluğu, Emeviler, Abbasiler, Osmanlı İmparatorluğu gibi medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Rum, Arap ve Türk kültüründen beslenen Kıbrıs adasının yemek kültürünün zenginliği bu köklü geçmişinden gelir.
Kıbrıs yöresine ait bölgede yetişen sebze, meyve ve çeşitli otlarla yapılan yemekleri tatmak için dünyanın dört bir yanından pek çok turist, bölgeyi ziyaret eder. Kıbrıs otellerinde ve restoranlarında mutlaka denemeniz gereken yemekleri sizler için bu yazıda derledik.
Şeftali kebabı, Kıbrıs mutfağının ünlü ve lezzetli yemeklerinden biri olup Bursa’nın ciğer sarma lezzetine benzemektedir. Klasik Osmanlı mutfağından izler taşıyan bu yemek koyun, kuzu ya da keçinin gömlek olarak adlandırılan yağlı zarına iç malzemeler doldurularak yapılır.
Şeftali kebabı tarifinde şeftali bulundurmamasına rağmen iki farklı sebepten bu isimle anıldığı söylenir. Şeftali kebabının isminin en meşhur hikâyesi, Kıbrıs’ta Şef Ali olarak bilinen bir ustanın seyyar arabasıyla gezerken “ Şef Ali’nin Kebabı!” şeklinde bağırarak satmasıdır. Şef Ali’nin kebabı ifadesi zamanla ağızdan ağıza şeftali kebabı olarak yayıldığı söylenir. İsminin şeftali kebabı olarak anılmasının bir diğer sebebi ise şeftali büyüklüğünde hazırlanmasıdır.
Şeftali kebabı, kuzu veya keçi kıyması ile yapılır. Kıyma, rendelenmiş soğan, maydanoz, tuz ve karabiberle yoğrulur. Hazırlanan karışım, kuzu gömleği adı verilen beyaz yağlı bir zarın içine sarılır. Küçük ve yuvarlak köfteler şeklinde sarılan kebaplar, şişlere dizilir. Şeftali kebabı, mangalda veya ızgarada pişirilir. Pişirme sırasında, gömlek yağı erir ve kebaba lezzet katar. Kebaplar altın rengini aldığında ve dışı kıtır kıtır olduğunda servise hazır hale gelir.
Şeftali kebabı genellikle lavaş ekmeği, soğan, domates ve maydanoz ile birlikte servis edilir. Yanında limon dilimleri de sunularak lezzeti arttırılır. Şeftali kebabı, Kıbrıs'ta özellikle yaz aylarında açık havada ızgarada pişirilen çok sevilen yemeklerdendir.
Kıbrıs mutfağının eşsiz lezzetlerinden biri olan kolokas adını tarifinde kullanılan kolokas sebzesinden alır. Akdeniz ikliminde yetişen bu sebze, ülkemizde gölevez adıyla bilinir. Osmanlılardan önce bölgede yaşayan Venedik halkı, gölevez bitkisinin yapraklarını şekli sebebiyle fil kulağı anlamına gelen “kolokas” adıyla anar.
Gölevezin ya da diğer adıyla kolokasın patatese benzeyen kök kısımları bulunur. Yemeğin yapımında da kolokas kökleri kullanılır. Kolokas yemeğinde genellikle kuzu eti kullanılır. Kolokas bitki köklerine et, soğan, domates ve baharatların eşlik ettiği sulu bir yemektir. Genellikle yanında taze ekmek ve yoğurtla servis edilir. Bu yemek, besleyici ve doyurucu olmasıyla bilinir ve özellikle kış aylarında tercih edilir. Kolokas, Kıbrıs mutfağının vazgeçilmez tatlarından biridir ve her evde sıklıkla pişirilir.
Rum mutfağının izlerini taşıyan kleftiko, adanın en lezzetli yemeklerinden bir tanesidir. Kleftiko, hırsız kebabı olarak da anılır. Ada kültüründe hırsızlığın yaygın olduğu dönemlerde kuzu ve keçileri çalan hırsızların pişirdiği bir yemek olarak ismi bu şekilde kalmıştır.
Geçmişi çok eskiye dayanan lezzetli bir yemek olan kleftiko zamanında ohto adı verilen çukurlarda pirişirilen bir kuyu kebabıdır. Bugün ise kuzu ya da keçi etinin uzun süre düşük sıcaklıkta fırında pişirilmesiyle yapılır. Kuzu eti, sarımsak, limon suyu, zeytinyağı ve çeşitli baharatlarla marine edilir. Marine edilen et, fırında pişirilmeden önce yağlı kağıda sarılır ve bu şekilde iyice mühürlenir. Fırında yavaş yavaş pişen et, yumuşak ve lezzetli bir hale gelir. Kleftiko, genellikle patates ve sebzelerle birlikte pişirilir; böylece sebzeler de etin lezzetini alır. Bu yemek, genellikle özel günlerde ve aile toplantılarında yapılır. Yanında taze ekmek ve salata ile servis edilir. Kleftiko, Kıbrıs’ın geleneksel lezzetlerinden biri olup bölgede mutlaka denenmesi gereken lezzetlerden biridir.
Magarina bulli, Kıbrıs’ın geleneksel makarna yemeğidir. Bu lezzetli yemek Venediklilerin adada kaldığı zamanlardan Kıbrıs’ın gastronomi çeşitliliğine sunduğu katkıdır. Makarna ve tavuk anlamına gelen magarina bulli düğünlerde, özel davetlerde sıklıkla pişirilen geleneksel lezzetlerdendir.
Magarina, ev yapımı taze makarnalardır. Bulli ise tavuk suyu anlamına gelir. Tavuk suyu bulunmadığında, suya eklenen hazır bulyonların ismi ve kullanım mantığı da buradan gelir. Bu makarna, tavuk suyu ve tereyağı ile pişirilir. Kıbrıs’ta makarna, genellikle et suyu içinde haşlanır ve üzerine rendelenmiş Hellim peyniri serpilir. Yemeğin lezzeti, kullanılan haşlama suyunun kalitesine bağlıdır. Magarina bulli, yanında yoğurt ve salata ile servis edilir. Bu yemek, sade ama doyurucu ve lezzetli bir yemektir. Kıbrıs’ta hemen hemen her evde yapılan bu yemek, özellikle çocuklar tarafından çok sevilir.
Pilavuna, Kıbrıs mutfağının hamur işi yiyeceklerindendir. Tatlımsı bir börek olan Pilavuna, genellikle Paskalya zamanı yapılır. Pilavuna, bölgede yaşayan Ortodoks Hristiyanların adanın zengin mutfağına kattığı lezzetli bir börektir. Tatlımsı olmasının sebebi yumuşak hamur içine konan tatlı lor peyniri, üzüm, badem ve tarçın karışımından kaynaklanır. Aromatik bir lezzetlerin bir araya geldiği pilavuna bölgede çok sevilen atıştırmalıklar arasındadır.
Muska şeklinde ve altın rengi ile kahvaltı sofralarını şık görüntüsüyle de süsler. Pilavuna, Kıbrıs’ın favori yiyeceklerinden biridir. Yapımı zahmetli olsa da sonuçta ortaya çıkan lezzet, çabayı kesinlikle değerli kılar. Pilavuna, Kıbrıs’ta seyahat boyunca yanınızda taşıyabileceğiniz lezzetli atıştırmalıklardan olabilir.
Tavuk souvla, Kıbrıs mutfağının vazgeçilmez et yemeklerinden biridir. Rum kültürünün bir yansımasıdır. Tavuk souvla ya da diğer adıyla tavuk souvlaki büyük tavuk parçalarının özel bir sosla marine edildikten sonra şişlere dizilip mangalda pişirilmesi ile yapılır. Tavuk parçaları, zeytinyağı, limon suyu, sarımsak ve baharatlarla marine edilir. Marine edilen tavuklar, şişlere geçirilir ve kömür ateşinde yavaş yavaş pişirilir. Pişirme işlemi sırasında tavukların dışı çıtır çıtır olurken, içi yumuşak ve sulu kalır.
Tavuk souvla genellikle yanında salata, pilav ve patates ile servis edilir. Bu yemek, özellikle yaz aylarında aile ve arkadaş toplantılarında tercih edilir. Kıbrıs’ın sıcak havasında yapılan bu lezzetli mangal yemeği, herkesin favorisi olur. Tavuk souvla, bölgede mutlaka denenmesi gereken Kıbrıs mutfağının enfes tatlarından biridir.
Molehiya, Kıbrıs’ın geleneksel ve sağlıklı yemeklerinden biridir. Adını molehiya bitkisinden alır. Molehiya, ıspanak gibi yeşil yapraklı bir bitkidir. Akdeniz iklimindeki tüm yörelerde yetişen molehiya bitkisi pek çok kültürde yemek olarak kullanılır. Kleopatra’nın güzelliğinin sırrı olarak da bilinen molehiya bitkisi pek çok besin değerine sahip lezzetli bir ottur.
Molehiya, taze veya kurutulmuş olarak çeşitli yemeklerde kullanılır. Yapraklar, zeytinyağı ile kavrulur ve ardından et suyu veya tavuk suyu eklenir. Molehiya, genellikle kuzu veya tavuk eti ile birlikte pişirilir. Bu yemek, uzun süre kısık ateşte pişirilir; böylece bitki ve etin lezzetleri birbirine karışır. Molehiya, yanında pilav veya bulgur pilavı ile servis edilir. Limon dilimleri de yemeğe taze ve ekşi bir tat katmak için kullanılır. Molehiya ana yemeklerin yanında soğuk servis edilen zeytinyağlı bir yemektir.
Loukoumades, Kıbrıs mutfağının tatlı bir atıştırmalığıdır. Bu tatlı, küçük yuvarlak hamur toplarının kızartılmasıyla yapılır. Hamur, maya ile kabartılır ve küçük toplar halinde kızgın yağda kızartılır. Kızaran loukoumades, altın sarısı bir renk alır ve çıtır çıtır olur. Bu tatlı, kızartıldıktan sonra bal veya şeker şurubu ile kaplanır ve üzerine tarçın serpilir. Türk mutfağında lokma olarak bilinen tatlıyla hemen hemen aynıdır. Loukoumades, klasik Türk mutfağındaki lokmadan farklı olarak genellikle üzerine dövülmüş ceviz veya badem ile süslenir. Bu tatlı, Kıbrıs’ta özellikle özel günlerde ve festivallerde yapılır. Loukoumades, sıcak olarak servis edilir ve yanında kahve veya çay ile mükemmel bir uyum sağlar. Kıbrıs mutfağının vazgeçilmez tatlılarından biri olan L
loukoumades, herkesin severek yediği bir lezzettir.
Hellim, Kıbrıs’ın bilinen en meşhur lezzetidir. Kahvaltılarda ve yemeklerde pek çok tarif içinde hellim peyniri kullanılır. Hellimin lezzeti keçi sütünden gelir. Koyun sütü eklenerek de yapılan hellim peynirinin karakteristik tuzlu bir tadı bulunur. Hellim peyniri, yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır. Kızartıldığında ya da ızgarada pişirildiğinde erimez. Bu nedenle, hellim peynirini ızgarada veya tavada kızartarak servis edilir. Hellim, genellikle taze sebzelerle veya ekmekle birlikte sunulur. Salatalarda, sandviçlerde veya sade olarak tüketilir. Hellim, Kıbrıs’ta her öğünde tüketilen ve mutfağın vazgeçilmez bir parçası olan bir peynirdir. Bu peynir, Kıbrıs mutfağının en tanınmış ve sevilen lezzetlerinden biridir.
Pirohu, geleneksel Türk kültürünün izini taşıyan mantıya benzeyen hamur işi bir yiyecektir. Geleneksel mantıda kullanılan kıymalı iç harcı yerine, lor peyniri ve nane karışımının hamurun içine doldurulmasıyla hazırlanır. Hamur, aynı mantı gibi küçük yuvarlak parçalar halinde kesilir ve iç harç konulduktan sonra kapatılır. Kaynar suda pişirilen pirohular, tereyağı ve yoğurt ile servis edilir. Bu yemek, Kıbrıs’ta özellikle özel günlerde ve bayramlarda yapılır. Pirohu, lezzetli ve doyurucu bir yemek olup Kıbrıs mutfağının geleneksel tatlarından biridir. Bu yemek, hem sıcak hem de soğuk olarak tüketilebilir ve yanında taze yeşilliklerle servis edilir.
-
Hellimli Zeytinli (Bidda)
Hellimli zeytinli, Kıbrıs mutfağının kendine has lezzetini barındıran özel bir ekmeğidir. Ekmek hamurunun içine hellim peyniri ve Kıbrıs’ın iri yeşil zeytinleri konularak hazırlanır. Hamur, un, su, maya ve tuz ile yapılır ve içine rendelenmiş hellim peyniri ile doğranmış siyah veya yeşil zeytin eklenir. Karışım iyice yoğrulur ve küçük ekmekler şeklinde şekillendirilir. Bu ekmekler, fırında altın rengi alana kadar pişirilir. Hellimli zeytinli ekmek kahvaltılarda, çay saatlerinde veya ana yemeklerin yanında tüketilir. Hellimli zeytinli ekmek, Kıbrıs’ta hemen hemen her evde yapılan ve sevilen bir yiyecektir. Genellikle Kıbrıs otel ve restoranlarında kahvaltıda taze yeşillikler ve domatesle birlikte servis edilir.
Çakıstez, Kıbrıs’ın lezzetli zeytinleri kullanılarak yapılan meze türlerinden biridir. Çakıstez, kırma tekniği ile hazırlanmış yeşil zeytinlerin çeşitli baharatlar ve otlarla marine edilmesiyle hazırlanır. Çakıstezin sırrı kırma tekniğinden kaynaklanır. Taşla kırılarak çekirdeklerinden ayrılan yeşil zeytinler ve su içinde bekletilerek acılığı giderilir. Ardından zeytinler; zeytinyağı, limon suyu, sarımsak, kişniş tohumu ve kırmızı biber ile karıştırılır. Bu karışım, zeytinlere ayrı bir aramo katar ve birkaç gün boyunca buzdolabında dinlendirilir. Çakıstez, Kıbrıs’ta her öğün sofrada görebileceğiniz sıkça tüketilen yiyeceklerden biridir. Bu lezzetli meze, taze ekmek ve peynir ile birlikte servis edilir. Çakıstez, Kıbrıs mutfağının basit ama lezzetli bir örneğidir ve bölgeyi ziyaret edip bu lezzeti deneyimleyen herkes tarafından sevilir.
Girne keki, Kıbrıs mutfağının sevilen özel tatlarındandır. Girne’nin yöresel lezzetlerinin harmanlandığı kekte rendelenmiş havuç, ceviz ve tarçın bulunur. Bu malzemeler, keke zengin ve aromatik bir lezzet katar. Girne keki, fırında altın rengi alana kadar pişirilir ve üzerine pudra şekeri serpilir. Bu kek, Kıbrıs’ta çay saatlerinde veya kahvaltılarda tercih edilir. Girne keki, nemli ve yumuşak kıvama sahiptir. Kıbrıs mutfağının geleneksel ve lezzetli tatlarından biri olan Girne keki kahvaltılarda ve gün arası atıştırmalık olarak tüketilen yiyeceklerdendir.
Kıbrıs pidesi, Kıbrıs mutfağının sevilen hamur işleri arasında yer alır. Çiğ böreği andıran Kıbrıs pidesi farklı olarak yağda değil fırında pişirilir. İç harcında olmazsa olmaz Kıbrıs lezzeti hellim peyniri kullanılır. Zeytin, nane ve baharatların da eklendiği Kıbrıs pidesi tam bir Akdeniz mutfağı lezzetidir. Kıbrıs pidesi, kahvaltılarda, öğle ve akşam yemeklerinde sıkça tüketilir. Bu pide, yanında taze domates ve salatalık ile servis edilir. Kıbrıs pidesi, Kıbrıs’ta her evde yapılan özel günlerde severek tüketilen doyurucu bir atıştırmalıtır.
Tüm bu lezzetler, Kıbrıs’ın yüzlerce yıllık tarihini ve kültürel mirasını mutfağa yansıtır. Siz de Kıbrıs gezilecek yerleri Coral Travel ile ziyaret ederek, eşsiz Akdeniz lezzetlerini yerinde keşfedebilirsiniz.